Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, thị xã Kinh Môn có 8.638 người con ưu tú hăng hái lên đường nhập ngũ, 3.687 thanh niên xung phong, dân công hoả tuyến và các lực lượng khác làm nhiệm vụ chiến đấu và phục vụ chiến đấu trên khắp các chiến trường Miền Nam, nước bạn Lào, Campuchia, vùng quân đội Mỹ rải chất độc hoá học. Họ đã chiến đấu dũng cảm, lập công xuất sắc, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta lập nên đại thắng Mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn Miền Nam, thống nhất đất nước.

Trở về sau chiến tranh, họ là những người bị phơi nhiễm chất độc da cam, bản thân họ và con cháu họ bị mắc những căn bệnh hiểm nghèo, đau đớn triền miền về thể xác, tổn thương nghiêm trọng về tinh thần, đời sống kinh tế gặp muôn vàn khó khăn. Toàn thị xã có 488 người đang được hưởng trợ cấp nạn nhân chất độc da cam, trong đó có 351 nạn nhân trực tiếp, 137 nạn nhân gián tiếp; 76 gia đình có từ 2 người là nạn nhân da cam trở lên.

Đồng cảm trước cuộc sống của gia đình ông Vũ Huy Tôn – Khu dân cư Kim Đồng (phường Tân Dân) từng chiến đấu ở chiến trường Miền Đông Nam Bộ từ những năm 1967 – 1969. Những năm tháng chiến đấu sống chết với kẻ thù, ông Tôn không nhớ đã bao lần chứng kiến cảnh kinh hoàng và sự thảm khốc của thứ chất độc do máy bay địch phun rải. Những thùng phuy đựng chất độc da cam – đioxin được thả từ trên máy bay xuống dày như rắc trấu. Có những cánh rừng, chỉ sau 1 đêm, cả rừng cây xanh lá bỗng chuyển vàng rồi rụng tơi tả. Nỗi đau hơn 40 năm còn đeo bám ông Tôn khi bản thân ông bị nhiễm chất độc quái ác đã di chứng sang người con gái lớn. Gần 40 tuổi nhưng mỗi ngày chị Hoa chỉ thất thần, ngây dại ngồi 1 chỗ. Vợ chồng ông Tôn phải thay nhau cho ăn, cho tắm giặt, vệ sinh hàng ngày. Niềm day dứt của ông Tôn là đã không thể cho người con gái dứt ruột sinh ra 1 cơ thể khoẻ mạnh, 1 cuộc sống bình thường của con người.

Không chỉ ông Tôn, trên địa bàn thị xã còn nhiều trường hợp nạn nhân thế hệ thứ 2, thứ 3 đang ngày đêm chịu nỗi đau giày vò của chất độc da cam, họ là những người nghèo nhất trong những người nghèo, đau khổ nhất trong những người đau khổ. Nhắc lại nỗi đau của những nạn nhân da cam không phải để hằn sâu vào vết thương họ đang từng ngày từng giờ gánh chịu, mà để mỗi chúng ta thấy được cái giá của hoà bình, để trân trọng và tri ân cống hiến, hy sinh của cha ông. Cũng là để cảm thông sâu sắc, sẻ chia, giúp đỡ những nạn nhân – những con người dù được sinh ra trong hoà bình nhưng lại không được hưởng cuộc sống trọn vẹn theo đúng nghĩa của 1 con người.

Trong những năm qua, cấp uỷ, chính quyền và các ngành đoàn thể các cấp trên địa bàn thị xã đã thực hiện tốt các chế độ, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời giành nhiều sự quan tâm chăm lo đời sống cho các nạn nhân da cam và gia đình, giúp họ chăm sóc sức khoẻ, vươn lên những khó khăn. Từ năm 2015 đến năm 2020, toàn thị xã đã tổ chức 682 lượt trợ giúp nạn nhân da cam, trao tặng 4.545 xuất quà cho các nạn nhân; trao tặng 6 con bê giống cho các gia đình để phát triển kinh tế, vượt lên những khó khăn để ổn định cuộc sống, hoà nhập cùng cộng đồng. Trong 6 tháng đầu năm nay, Hội nạn nhân chất độc da cam thị xã đã trao tặng và chuyển tặng quà đến 488 nạn nhân, với tổng số tiền 103 triệu 600 nghìn đồng. Nhân kỷ niệm 62 năm ngày thảm hoạ da cam Việt Nam 10/8/2023, Hội đã chuyển tặng 67 xuất quà cho các nạn nhân đặc biệt khó khăn trị giá 20 triệu đồng; vận động cán bộ, đảng viên, nhân dân nhắn tin ủng hộ nạn nhân da cam theo chương trình do trung ương Hội phát động….

Chiến tranh đã lùi xa, những chiến trường từng in hằn khói lửa giờ đây đã phủ lên màu xanh của hoà bình, phát triển. Những cánh rừng chết đã từng ghi dấu của tội ác chất độc da cam đã mọc lên những công trường, nhà máy, xí nghiệp. Thế nhưng, nỗi đau cả về thể chất và tinh thần vẫn còn đeo bám các nạn nhân da cam. Nỗi đau ấy đã cướp đi sinh mạng biết bao nhiêu người, ám ảnh những nạn nhân đang sống và sẽ còn những con người vô tội khác phải gánh chịu.

Chặng đường đi đòi quyền lợi các công ty hoá chất Mỹ phải chịu trách nhiệm với nạn nhân chất độc da cam Việt Nam vẫn đang được tiến hành. Việc làm của mỗi chúng ta là cùng nhau chung tay chăm sóc, giúp đỡ các nạn nhân da cam vượt qua những khó khăn trong cuộc sống; đồng hành trên con đường đấu tranh đòi pháp lý và đạo lý cho các nạn nhân. Đó còn là ý thức, trách nhiệm với những người đang tồn tại, đang dành dật sự sống trong nỗi đau da cam; để tiếp thêm nghị lực và sự kiên cường cho những người đã không tiếc máu xương cống hiến, hy sinh cho Tổ quốc này được hoàn bình, thống nhất; cũng là trách nhiệm của những người được hưởng tự do, hoà bình, độc lập, hạnh phúc từ những hy sinh, đau thương ấy./.